W dzisiejszych czasach, nagrywanie i produkcja muzyki w domowym studio stała się bardzo popularna. Wiele osób, które rozpoczynają swoją przygodę z produkcją muzyczną, zastanawia się nad wyborem odpowiednich narzędzi. Jednym z takich narzędzi są monitory studyjne, ale czym one dokładnie są i czym różnią się od zwykłych głośników? Czy jest sens wydawać na nie pieniądze?
Monitory studyjne – co to właściwie jest?
Monitory studyjne, zwane też monitorami odsłuchowymi to specjalne głośniki, które są stosowane w studiach nagraniowych. Z zewnątrz mogą przypominać zwykłe głośniki, co może prowadzić do nieporozumień. W rzeczywistości jednak monitory studyjne służą do wiernego odtwarzania dźwięku bez jego upiększania.
Czym monitory studyjne różnią się od zwykłych głośników? Zwykłe głośniki zaprojektowane są w taki sposób, aby brzmiały jak najlepiej bez względu na format lub pomieszczenie, co sprawia, że nie są one odpowiednie do krytycznego słuchania w studiu. Natomiast monitory studyjne cechuje tzw. flat frequency response, co oznacza, że dźwięk, który usłyszymy, nie jest zmieniany w stosunku do oryginalnego źródła dźwięku.
Jako producent lub inżynier dźwięku, ważne jest, aby usłyszeć jak najczystszy dźwięk, aby móc podejmować najlepsze decyzje w projekcie. Jeśli używamy zwykłych głośników, które słabiej brzmią w niskich częstotliwościach, możemy to naprawić poprzez ich wzmocnienie, ale to może spowodować, że osoby słuchające naszej produkcji na innych, lepszych głośnikach, usłyszą tylko nadmierne wzmocnienie basu.
Mówiąc w skrócie, jeśli chcemy usłyszeć jak najdokładniejszą reprezentację oryginalnego dźwięku, musimy użyć monitorów studyjnych.
Monitor studyjny a zwykłe głośniki – różnice
Różnica między monitorami studyjnymi a zwykłymi głośnikami polega na tym, że monitory nie zniekształcają dźwięku, a zwykłe głośniki tak. Pisaliśmy już o tym w rozdziale wyżej, tutaj jednak wejdziemy trochę bardziej w technikalia.
Jedną z takich technicznych różnic jest fakt, że monitory studyjne są zazwyczaj aktywne, a zwykłe głośniki do hi-fi są pasywne, choć są wyjątki. Co to dokładnie znaczy? Aktywne głośniki posiadają wbudowane wzmacniacze, dzięki temu zapewniają bardziej zaawansowane tłumienie częstotliwości i większą jasność w całym zakresie częstotliwości. Podczas gdy głośniki pasywne muszą być zasilane przez oddzielny wzmacniacz, daje to możliwość łączenia różnych głośników z różnymi wzmacniaczami, jednak zewnętrzne wzmacniacze dodają często do dźwięku własne barwy i zniekształcenia, przez co nie otrzymujemy idealnie oryginalnego brzmienia.
Innym ważnym pojęciem jest Crossover. Jest on ważnym elementem w obu rodzajach głośników, ponieważ decyduje o tym, do którego głośnika trafiają odpowiednie częstotliwości. W głośnikach pasywnych sygnał wysokiego poziomu jest przesyłany z zewnętrznego wzmacniacza, a komponenty pasywne w głośniku dzielą sygnał na poszczególne pasma częstotliwości dla każdego głośnika.
Monitory aktywne nie opierają się na zewnętrznym wzmacniaczu, jak wspomniano powyżej, i zazwyczaj posiadają wbudowane wzmacniacze mocy dla każdego głośnika. To daje bardziej zaawansowany crossover i lepszą jasność w całym zakresie częstotliwości.
Monitory studyjne są zazwyczaj kierunkowe, co oznacza, że mają wyraźną linię dźwięku w kierunku, w którym są skierowane. Z tego powodu ważne jest, aby umiejscawiać je poprawnie, ponieważ pozycja słuchacza w pomieszczeniu ma duży wpływ na to jak brzmi dźwięk. Dlatego bardzo ważnym czynnikiem jest umieszczenie monitorów w odpowiednim miejscu, tzw. “sweet spot”, aby uzyskać optymalne brzmienie.
Monitory bliskiego pola
Innym terminem, który usłyszysz często, gdy zagłębisz się w sprzęt studyjny, są monitory bliskiego pola. Oznacza to dokładnie to, o czym myślisz; monitory studyjne znajdujące się blisko słuchacza.
Z monitorami bliskiego pola chodzi o to, że odbierasz dźwięk szybciej. Ogranicza to możliwość wystąpienia naturalnego echa i innych problemów, które mogą wynikać z pomieszczenia, którym przebywasz lub innych czynników.
Prawda jest taka, że zwykle gdy mówisz o monitorach studyjnych, będziesz miał na myśli właśnie monitory bliskiego pola, zwłaszcza w przypadku domowych studiów. Wynika to z tego, że są one najlepszym rozwiązaniem w przypadku niewielkich i średnich pomieszczeń.
Istnieją też monitory średniego i dalekiego pola. Chociaż, jak powiedziałem, jest mało prawdopodobne, że będą one miały zastosowanie w domowym studiu, chyba że masz ogromną przestrzeń lub szukasz sprzętu do dużego studia.
Monitory dalekiego pola
Monitory dalekiego pola są niekierunkowe, co oznacza, że dźwięk rozchodzi się w wielu kierunkach, więc nie trzeba ich specjalnie pozycjonować. Są one tak zaprojektowane, aby wypełniać całe pomieszczenie dźwiękiem, niezależnie na miejsce w którym się znajdują.
Ogólna zasada co do ustawiania monitorów studyjnych jest następująca:
- Głośniki bliskiego pola – około 1m – 1,5m dalej
- Głośniki średniego pola – kilka metrów dalej
- Głośniki dalekiego pola – gdziekolwiek w pomieszczeniu (w granicach zdrowego rozsądku)
Jak ustawiać monitory studyjne?
Ustawianie monitorów studyjnych jest to kluczowe dla uzyskania jakości dźwięku, jakiej oczekujemy. Oto kilka zasad, których warto się trzymać:
- Monitory powinny znajdować się od ścian w odległości przynajmniej 30 centymetrów.
- Ustaw monitory w taki sposób, aby układ między monitorami a tobą przypominał trójkąt równoboczny. Wyobraź sobie prostą linię wychodzącą z głośników i ustaw je tak by skierowane były w miejsce w którym siedzisz.
- Postaraj się trzymać monitory na wysokości twoich uszu. Mogą leżeć na biurku, a jeśli nie masz miejsca rozważ zakup stojaka.
Powyższych schemat przedstawia poprawny układ rozstawienia monitorów studyjnych.